Sake của Nhật Bản và Soju của Hàn Quốc là hai loại rượu truyền thống nổi bật của châu Á, khác biệt rõ rệt từ quy trình sản xuất đến văn hóa thưởng thức. Bài viết từ Compare 2T sẽ phân tích cụ thể các yếu tố như nồng độ cồn, hương vị, món ăn kèm và bối cảnh sử dụng để làm rõ sự khác biệt giữa hai biểu tượng ẩm thực này.
Sake là gì?
Sake (xa-kê) là loại rượu truyền thống của Nhật Bản, được sản xuất từ gạo đã xay xát qua quá trình lên men. Dù thường được gọi là “rượu gạo”, quy trình sản xuất Sake tương đồng với bia hơn rượu vang, do phải chuyển hóa tinh bột thành đường rồi lên men thành cồn.
Khác với bia, vốn lên men theo từng giai đoạn, quá trình ủ Sake diễn ra đồng thời cả hai bước. Nồng độ cồn của Sake nguyên bản vào khoảng 18 – 20% ABV và thường được pha loãng còn 15% trước khi đóng chai.
Trong tiếng Nhật, “Sake” có thể chỉ mọi loại đồ uống có cồn. Để chỉ riêng loại rượu này, người Nhật dùng từ nihonshu (日本酒), còn trên nhãn sản phẩm thường ghi là seishu (清酒).
Sake gắn liền với nhiều nghi lễ và sự kiện truyền thống. Thức uống này có thể được phục vụ nóng hoặc lạnh, thường đựng trong bình gốm nhỏ và uống bằng chén gọi là sakazuki. Nhiệt độ thưởng thức sẽ thay đổi tùy theo từng loại Sake để làm nổi bật hương vị đặc trưng.
Soju là gì?
Soju là loại rượu chưng cất trong suốt, có xuất xứ từ bán đảo Triều Tiên, phổ biến tại Hàn Quốc với nồng độ cồn dao động từ 16,8% đến hơn 50% ABV. Rượu truyền thống được làm từ gạo, lúa mì hoặc lúa mạch, trong khi Soju hiện đại chủ yếu sử dụng tinh bột từ khoai lang hoặc bột sắn kết hợp với ethanol pha loãng, hương liệu và chất tạo ngọt.
Soju xuất hiện từ thế kỷ 13, khi người Mông Cổ mang kỹ thuật chưng cất từ Trung Đông vào Goryeo. Một số vùng như Andong vẫn bảo tồn phương pháp nấu thủ công với nồng độ cao (~45%).
Từ những năm 2000, Soju trở thành loại rượu mạnh bán chạy nhất thế giới, dẫn đầu là thương hiệu Jinro, cùng nhiều cái tên như Chum Churum, Good Day, Hwayo, Andong,… Ngoài phiên bản truyền thống, Soju trái cây với hương vị như đào, nho, táo xanh cũng rất được ưa chuộng, đặc biệt trong giới trẻ.
So sánh sự khác biệt giữa rượu Sake và Soju
Mặc dù đều là đồ uống có cồn truyền thống có nguồn gốc từ châu Á và được làm từ ngũ cốc, Sake của Nhật Bản và Soju của Hàn Quốc khác nhau rõ rệt về quy trình sản xuất, nồng độ cồn, hương vị, hình thức tiêu dùng và vai trò văn hóa.
Nguyên liệu và quy trình sản xuất
- Sake là rượu lên men từ gạo đã được đánh bóng, quy trình tương tự như sản xuất bia: tinh bột được chuyển hóa thành đường, sau đó đường lên men thành rượu. Quá trình lên men và đường hóa diễn ra đồng thời trong suốt thời gian ủ.
- Soju là rượu chưng cất, ban đầu làm từ gạo hoặc ngũ cốc như lúa mạch, nhưng ngày nay thường sử dụng khoai tây, khoai lang hoặc bột sắn. Soju hiện đại thường được pha từ ethanol tinh chế, nước và hương liệu để giảm chi phí.
Nồng độ cồn
- Sake nguyên chất có thể đạt đến 18 – 20% ABV, nhưng thường được pha loãng xuống còn khoảng 15% trước khi đóng chai.
- Soju truyền thống có nồng độ 35%, nhưng các loại phổ biến hiện nay có ABV dao động từ 16,8% đến dưới 20%, một số dòng cao cấp đạt tới 53%.
Hương vị và cách thưởng thức
- Sake có hương thơm nhẹ, vị ngọt dịu hoặc khô tùy loại, thường được uống ấm vào mùa đông hoặc uống lạnh tùy theo phong cách ẩm thực và từng dòng Sake. Dụng cụ uống Sake khá đa dạng: từ chén gốm nhỏ (ochoko) đến hộp gỗ vuông (masu).
- Soju có hương vị trung tính, dễ uống, phù hợp với nhiều món ăn Hàn Quốc. Ngoài uống nguyên chất, Soju thường được pha với nước ngọt, trái cây hoặc dùng trong các loại cocktail nhẹ nhàng như Soju chanh, Soju sữa chua, hoặc mạnh hơn như poktanju (Soju đổ vào bia).
Món ăn đi kèm phổ biến
Sake thường được kết hợp với các món ăn Nhật tinh tế như:
- Sashimi, sushi
- Tempura
- Cá nướng muối
- Miso soup
- Lẩu shabu-shabu hoặc sukiyaki…
Tính chất nhẹ nhàng, thanh thoát của Sake giúp làm nổi bật vị umami trong ẩm thực Nhật Bản mà không lấn át hương vị chính.
Soju phù hợp với các món đậm đà, cay nồng trong ẩm thực Hàn Quốc như:
- Thịt nướng (samgyeopsal)
- Gà cay phô mai (buldak)
- Lẩu kimchi, canh đậu hũ non
- Hải sản xào cay
- Đồ chiên (jeon)…
Vị mạnh và hậu ngọt nhẹ của Soju giúp cân bằng độ cay, béo và mặn trong các món nhậu truyền thống Hàn Quốc.
Vai trò văn hóa
- Sake gắn liền với nghi lễ tôn giáo, đền chùa và các sự kiện truyền thống của Nhật Bản. Sự hiện diện của Sake thể hiện nét trang trọng và tinh thần cộng đồng trong các dịp đặc biệt.
- Soju gắn liền với đời sống hàng ngày, đặc biệt là văn hóa nhậu và giao tiếp xã hội tại Hàn Quốc. Việc rót và uống Soju tuân theo nghi thức tôn trọng thứ bậc, thể hiện mối quan hệ giữa các thành viên trong nhóm.
Giá thành và phổ biến
- Sake có nhiều phân khúc, từ loại phổ thông đến cao cấp, giá thành tùy thuộc vào độ đánh bóng gạo và thời gian ủ.
- Soju phổ thông có giá rất phải chăng và dễ tiếp cận, trở thành loại rượu mạnh bán chạy nhất thế giới nhờ thương hiệu như Jinro, Chum Churum, Good Day…
Bảng so sánh giữa rượu Sake và Soju
|
Tiêu chí |
Sake (Nhật Bản) |
Soju (Hàn Quốc) |
| Nguồn gốc | Có từ thời cổ đại, phổ biến từ thời kỳ Heian | Phát triển từ thế kỷ 13 dưới ảnh hưởng chưng cất Mông Cổ |
| Loại rượu | Lên men – tương tự sản xuất bia | Chưng cất – tương tự rượu mạnh |
| Nguyên liệu chính | Gạo đã xay xát kỹ, đánh bóng cám | Gạo, lúa mạch (truyền thống); khoai lang, bột sắn (hiện đại) |
| Nồng độ cồn phổ biến | 14 – 15% (nguyên chất đến 20%) | 16,8 – 20% (truyền thống 35%, cao cấp lên đến 53%) |
| Hương vị | Thanh nhẹ, hậu vị dịu, có thể ngọt hoặc khô | Dịu, trung tính, dễ uống; trái cây hoặc cocktail với vị ngọt |
| Cách uống | Uống ấm, lạnh hoặc nguội tùy loại và mùa | Uống lạnh, trực tiếp hoặc pha với nước ngọt/sirô |
| Dụng cụ uống phổ biến | Ochoko (chén nhỏ), sakazuki (dĩa cạn), masu (cốc gỗ vuông) | Ly nhỏ, cốc thấp; dùng chung trong nhóm |
| Món ăn đi kèm | Sushi, sashimi, tempura, cá nướng, lẩu sukiyaki/shabu-shabu | Samgyeopsal (thịt nướng), lẩu kimchi, buldak, jeon, hải sản cay |
| Văn hóa tiêu dùng | Gắn với lễ nghi, đền chùa, lễ hội truyền thống | Gắn với nhậu nhẹt, tiếp khách, sinh hoạt xã hội |
| Phân khúc giá | Từ phổ thông đến cao cấp (Junmai, Ginjo, Daiginjo) | Giá rẻ, phổ biến rộng, nhiều dòng thương hiệu |
| Thương hiệu nổi bật | Dassai, Hakkaisan, Kubota, Gekkeikan,… | Jinro, Chum Churum, Good Day, Hwayo, Andong,… |
Nên chọn Sake hay Soju cho dịp của bạn?
Việc lựa chọn giữa Sake và Soju phụ thuộc vào bối cảnh, món ăn và phong cách trải nghiệm mà bạn mong muốn.
- Nếu bạn đang thưởng thức ẩm thực Nhật Bản thanh nhẹ, cần một thức uống tinh tế để tôn vị món ăn, hoặc tổ chức sự kiện mang tính trang trọng, truyền thống – Sake là lựa chọn lý tưởng.
- Nếu bạn tìm kiếm một không khí vui vẻ, gần gũi với bạn bè, đặc biệt khi dùng kèm món cay đậm chất Hàn hoặc muốn pha chế các loại cocktail nhẹ nhàng – Soju sẽ là lựa chọn linh hoạt và dễ tiếp cận hơn.
Dù là bữa tối ấm cúng hay tiệc tùng náo nhiệt, cả hai loại rượu đều có thể mang đến trải nghiệm thú vị nếu chọn đúng hoàn cảnh.
Tổng kết
Sake và Soju không chỉ là hai loại rượu nổi tiếng tại Nhật Bản và Hàn Quốc, mà còn phản ánh phong cách sống, ẩm thực và giá trị văn hóa riêng biệt của từng quốc gia. Sake mang đến cảm giác thanh thoát, nghi lễ và truyền thống, trong khi Soju gợi sự gắn kết, tự nhiên và đời thường.
Việc lựa chọn loại rượu nào phụ thuộc vào bối cảnh sử dụng, sở thích cá nhân và món ăn đi kèm. Dù chọn Sake hay Soju, mỗi ly rượu đều góp phần tạo nên một trải nghiệm văn hóa đầy cảm xúc, giúp kết nối con người thông qua ẩm thực.
Câu hỏi thường gặp về Sake và Soju
Sake có nặng hơn Soju không?
Về lý thuyết, Sake nguyên chất có nồng độ cồn cao hơn Soju phổ thông (18 – 20% so với 16,8 – 17%), tuy nhiên Soju truyền thống hoặc dòng cao cấp có thể mạnh hơn nhiều (lên tới 53%). Trong thực tế, loại nào “nặng” hơn còn phụ thuộc vào thương hiệu và cách uống.
Có thể uống lạnh cả hai loại rượu không?
Có. Cả Sake và Soju đều có thể uống lạnh.
Rượu nào ít say hơn?
Điều này phụ thuộc vào loại rượu, lượng uống và thể trạng người dùng. Soju thường dễ uống hơn nên dễ dẫn đến uống nhiều, trong khi Sake dù nhẹ hơn về hương vị lại có nồng độ cao hơn. Uống có kiểm soát và ăn kèm đúng món sẽ giúp hạn chế tình trạng say.
Có loại Soju/Sake không cồn không?
Có. Một số thương hiệu đã sản xuất Soju không cồn hoặc Sake không cồn để phục vụ người lái xe, người ăn chay nghiêm ngặt hoặc người có vấn đề về sức khỏe. Tuy nhiên, chúng không phổ biến và thường chỉ bán tại một số thị trường nhất định.
Soju có phải là Vodka Hàn Quốc không?
Không hoàn toàn. Soju và Vodka đều là rượu chưng cất, trong suốt và có thể dùng để pha chế cocktail. Tuy nhiên, Soju nhẹ hơn, ngọt hơn và có độ cồn thấp hơn Vodka, đồng thời gắn liền với văn hóa ẩm thực Hàn Quốc.
Sake có phải là rượu gạo không?
Đúng, nhưng chưa đủ. Sake là rượu gạo theo nghĩa đen (làm từ gạo), nhưng cách sản xuất và hương vị khác hoàn toàn với các loại rượu gạo chưng cất phổ biến tại Đông Nam Á. Sake là rượu gạo lên men với quy trình đặc biệt, tạo ra hương vị tinh tế và hậu vị nhẹ.
Uống Soju/Sake có béo không?
Cả hai loại rượu đều chứa calories rỗng (empty calories).
- Một chai Soju 360ml (~17% ABV) có khoảng 400 – 540 kcal.
- Một ly Sake 180ml (~15% ABV) chứa khoảng 100 – 200 kcal.
Uống vừa phải sẽ không gây tăng cân đáng kể, nhưng tiêu thụ quá mức, đặc biệt khi kết hợp với đồ ăn nhiều dầu mỡ, có thể ảnh hưởng đến cân nặng.
Khánh Vy có nền tảng chuyên sâu về giáo dục và từng cộng tác nội dung cho nhiều dự án học tập. Cô tin rằng mỗi bài so sánh học thuật đều là một cầu nối giúp người đọc hiểu sâu hơn, thay vì chỉ lựa chọn nhanh.
Chuyên mục phụ trách: Học thuật, Kiến thức phổ thông và Ẩm thực.
