Sukiyaki và Shabu-shabu là hai món lẩu trứ danh của Nhật Bản, đều sử dụng thịt bò thái lát siêu mỏng như rib eye, top sirloin, chuck, hoặc cao cấp hơn là Kobe beef, strip loin. Tuy nhiên, điểm khác biệt giữa chúng không nằm ở nguyên liệu mà ở cách chế biến, hương vị, nước dùng và cả trải nghiệm thưởng thức. Mỗi món mang một cá tính riêng, đại diện cho hai phong cách ẩm thực đặc trưng của Nhật Bản: một bên là sự đậm đà quây quần, một bên là sự tinh tế chậm rãi.
Sukiyaki
Sukiyaki là món ăn truyền thống của Nhật, thường xuất hiện trong mùa đông và các dịp lễ hội cuối năm (bonenkai). Được chế biến theo phong cách nabemono (nấu tại bàn), món lẩu này mang đến hương vị ngọt thanh từ sự kết hợp giữa xì dầu, mirin, sake và đường.
Đặc điểm nổi bật của Sukiyaki:
- Cách chế biến: Thịt bò, cải thảo, nấm, đậu phụ, mì miến… được nấu trực tiếp trong nồi gang nông. Tại vùng Kansai (Osaka), thịt thường được áp chảo với mỡ bò trước khi thêm nguyên liệu khác và nước sốt.
- Nước dùng: Lượng nước ít, cô đặc, thấm sâu vào nguyên liệu thay vì dùng để uống như canh.
- Cách ăn: Sau khi chín, các nguyên liệu được chấm vào trứng sống đánh tan, tạo cảm giác béo mịn và trung hòa vị mặn ngọt.
- Sốt chấm: Ngoài trứng sống, có thể kèm thêm ponzu pha với gừng bào, hành lá, hoặc wasabi tùy khẩu vị.
- Trải nghiệm ẩm thực: Sukiyaki không chỉ là món ăn, mà còn là biểu tượng của sự đoàn viên. Việc cùng nhau đun nồi lẩu và chia sẻ từng miếng thịt tạo nên bầu không khí ấm cúng, gắn kết.
Shabu-shabu
Shabu-shabu là biến thể hiện đại hơn của Sukiyaki, phù hợp với phong cách sống hiện đại và được dùng quanh năm. Tên gọi “shabu-shabu” mô phỏng âm thanh “soạt-soạt” khi nhúng thịt vào nồi nước dùng, một chi tiết thú vị thể hiện sự hòa quyện giữa âm thanh và hương vị trong văn hóa Nhật.
Đặc điểm nổi bật của Shabu-shabu:
- Cách chế biến: Thịt bò, thịt heo, gà, hải sản và rau củ được nhúng từng miếng vào nồi nước dùng đang sôi. Mỗi lượt nhúng chỉ vài giây để giữ nguyên độ mềm và vị ngọt tự nhiên.
- Nước dùng: Trong, thanh, thường nấu từ tảo bẹ kombu, xương heo, hoặc xương gà. Nước dùng còn lại sau bữa ăn có thể được trộn với cơm để dùng như súp.
- Cách ăn: Sau khi nhúng chín, thực khách chấm thịt vào các loại sốt như mè rang (goma), ponzu, nước tương nhạt.
- Sốt chấm: Phong phú và đa dạng hơn Sukiyaki, bao gồm: goma, ponzu, nước sốt sukiyaki nhẹ, nước tương.
- Trải nghiệm ẩm thực: Shabu-shabu mang đến cảm giác nhẹ nhàng, cá nhân hóa. Việc chủ động điều chỉnh độ chín của từng miếng thịt giúp người ăn tập trung hơn vào từng tầng vị giác, một hành trình chậm rãi nhưng đầy tinh tế.
So sánh giữa lẩu Sukiyaki và Shabu-shabu
|
Tiêu chí |
Sukiyaki |
Shabu-shabu |
| Phong cách chế biến | Nấu tất cả nguyên liệu cùng lúc trong nồi nông | Nhúng từng miếng riêng lẻ vào nồi nước sôi |
| Nước dùng | Đậm đà, ngọt từ xì dầu, mirin, sake và đường | Thanh, nhẹ từ tảo bẹ kombu hoặc xương heo/gà |
| Thời điểm phổ biến | Mùa đông, dịp cuối năm | Quanh năm |
| Cách thưởng thức | Dùng chung một nồi, chấm trứng sống | Ăn kèm cơm trắng, nước dùng có thể dùng tiếp như súp |
| Sốt chấm | Trứng sống, ponzu pha gừng bào, hành lá, wasabi | Goma, ponzu, nước tương nhạt, sốt sukiyaki nhẹ |
| Trải nghiệm | Ấm cúng, mang tính kết nối, chia sẻ | Tinh tế, chậm rãi, thưởng thức cá nhân hóa |
| Hương vị chủ đạo | Ngọt béo, đậm đà | Thanh nhẹ, dịu vị, dễ ăn |
Thịt bò dùng cho Sukiyaki và Shabu-shabu có gì đặc biệt?
Cả hai món đều sử dụng loại thịt bò thái lát siêu mỏng, thường là phần rib eye, top sirloin, chuck, hoặc các loại thịt bò cao cấp như Kobe beef, Wagyu hoặc strip loin. Dù độ dày và phần cắt tương đương nhau, thịt tại các siêu thị Nhật thường được phân loại riêng cho Sukiyaki và Shabu-shabu để phù hợp với từng cách chế biến, một chi tiết nhỏ thể hiện sự tỉ mỉ trong văn hóa ẩm thực Nhật Bản.
Kết luận
Sukiyaki và Shabu-shabu không đơn thuần là món lẩu. Chúng là đại diện cho triết lý ẩm thực và phong cách sống của người Nhật: một bên chú trọng vào sự đậm đà, ấm áp của sự quây quần, một bên đề cao trải nghiệm cá nhân, thanh đạm và tinh tế. Dù bạn là người ưa vị ngọt đậm hay yêu thích sự nhẹ nhàng, cả hai món đều đáng để thử, đặc biệt khi được thưởng thức trong không gian mang đậm tinh thần Nhật Bản.
Khánh Vy có nền tảng chuyên sâu về giáo dục và từng cộng tác nội dung cho nhiều dự án học tập. Cô tin rằng mỗi bài so sánh học thuật đều là một cầu nối giúp người đọc hiểu sâu hơn, thay vì chỉ lựa chọn nhanh.
Chuyên mục phụ trách: Học thuật, Kiến thức phổ thông và Ẩm thực.
